Nhắc đến nhà văn hóa - học giả Nguyễn Hiến Lê (1912 - 1984), bạn đọc không thể không nhớ đến tác phẩm dịch Đắc nhân tâm từng một thời khiến nhiều thế hệ thanh niên say mê. Không chỉ là một học giả viết không ngừng nghỉ, Nguyễn Hiến Lê còn được biết đến với những bài báo giá trị mà ông thực hiện, tuy nhiên chúng tản mát và chưa bao giờ được tập hợp, công bố một cách có hệ thống. Học giả Trần Văn Chánh chia sẻ: “Dường như người ta chỉ chú ý đến Nguyễn Hiến Lê như một học giả, một nhân vật có nhiều thành tích xuất sắc về phương diện học thuật, một con người của sách vở, mà ít ai nhấn mạnh đầy đủ đến khía cạnh ông là một trí thức đầy trách nhiệm thể hiện ở thái độ yêu nước thương dân chân thành, lúc nào cũng bận bịu việc đời, trăn trở với những nỗi thăng trầm của dân tộc cũng như về những vấn nạn của thế giới mà số phận của dân tộc không thể tách rời”.

Với tâm huyết của mình, tác giả Nguyễn Tuấn Bình đã bỏ nhiều công phu sưu tập hầu như tất cả những bài báo của học giả Nguyễn Hiến Lê, để tập hợp thực hiện nên bộ sách Nguyễn Hiến Lê - Tác phẩm đăng báo, đúc rút từ khoảng hơn 320 bài báo của ông. Bộ sách là công trình dày dặn, mang đến cho bạn đọc những tư liệu quý giá về gần 2.000 trang báo của Nguyễn Hiến Lê, trong đó bài nào cũng sục sôi, nhiệt huyết “đóng góp ý kiến cho nhiều vấn đề cụ thể quan trọng khác, mà vấn đề nào ông cũng đề cập một cách thấu đáo tinh tường, đặc biệt liên quan đến lãnh vực văn hóa giáo dục”.

Các bài báo được đưa vào bộ sách là loạt bài viết có tính chất độc lập bàn về các vấn đề thời sự hoặc những tiểu phẩm, tùy bút, hồi ký thể hiện tâm tư, tình cảm và quan điểm của ông về mọi mặt đời sống. Trong đó, mảng đề tài Theo dòng thời cuộc là những bài báo bàn luận về văn hóa, xuất bản, giáo dục, thời đại; mảng đề tài Bên lề con chữ trò chuyện về: nghề cầm bút, chuyện ngữ văn, tin điểm sách, hàng tùy bút, tình bạn văn.

Học giả Trần Văn Chánh nhận xét bộ sách của Nguyễn Tuấn Bình có thể được xem là “một “tập đại thành” về tác phẩm đăng báo của nhà văn hóa - học giả Nguyễn Hiến Lê để nghiên cứu, tham khảo, tìm câu giải đáp cho mọi vấn đề liên quan văn hóa, giáo dục, kinh tế, chính trị, xã hội của nước Việt Nam thời hiện đại”.